- Vergi orqanları vergilərin tam və vaxtında yığılmasını təmin etmək məqsədi ilə vergi nəzarətini həyata keçirirlər. Vergi nəzarəti vergi ödəyicilərinin və vergitutma obyektlərinin uçotuna, habelə vergi qanunvericiliyinə riayət olunmasına vahid nəzarət sistemidir.
- Vergi nəzarətini bu Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada müvafiq icra hakimiyyəti orqanları həyata keçirirlər. Yerli vergilərin (bələdiyyə vergilərinin) qanunvericiliyə uyğun olaraq hesablanmasına, tam və vaxtında ödənilməsinə nəzarət bələdiyyələrin vergi xidməti orqanları tərəfindən həyata keçirilir
- Vergi nəzarəti vergi orqanlarının və gömrük orqanlarının, onların vəzifəli şəxslərinin səlahiyyətləri hədlərində bu Məcəlləyə, Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsinə və digər qanunvericilik aktlarına müvafiq olaraq həyata keçirilir.
- Vergi orqanları vergi nəzarətini vergi ödəyicilərinin və vergitutma obyektlərinin uçotunu aparmaqla, uçot və hesabat məlumatlarını yoxlamaqla, vergi ödəyiciləri və digər şəxslər arasında sorğu aparmaqla, gəlir əldə etmək üçün istifadə olunan binalara baxış keçirməklə və bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş digər formalarda həyata keçirirlər.
Kameral vergi yoxlaması
- Kameral vergi yoxlaması vergi orqanı tərəfindən yerlərə getmədən vergi
orqanında olan, vergi ödəyicisi tərəfindən təqdim edilən vergi hesabatları,
habelə vergilərin hesablanmasını və ödənilməsini özündə əks etdirən və vergi
ödəyicisinin fəaliyyəti haqqında vergi orqanında olan digər sənədlər əsasında
keçirilir.
- Kameral vergi yoxlaması vergi ödəyicisi tərəfindən verginin
hesablanması və ödənilməsi üçün əsas olan sənədlərin vergi orqanına təqdim
edildiyi gündən 30 gün müddətində keçirilir.
- Kameral yoxlama aparmaq üçün vergi ödəyicisindən təqdim olunmuş
bəyannamə ilə bağlı sənədlərdə olan məlumatlar arasında ziddiyyət və ya səhv
aşkar edildikdə vergi orqanı vergi ödəyicisindən əlavə məlumat, sənəd və izahat
tələb edə bilər.
- Kameral yoxlama zamanı vergi bəyannaməsində vergilərin düzgün
hesablanmaması (vergi məbləğinin az və ya artıq göstərilməsi) aşkar edildikdə,
vergi ödəyicisinə 5 gün müddətində müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən
etdiyi formada vergi orqanı tərəfindən vergilərin
hesablanmasına dair bildiriş göndərilir. Bildirişdə hesablamanın səbəbləri və
vergi ödəyicisinin bu Məcəllənin 62-ci maddəsinə uyğun olaraq şikayət etmək
hüququ göstərilməlidir.
Kameral yoxlama aparmaq üçün zəruri olan vergi bəyannaməsi üzrlü əsas
olmadan bu Məcəllədə müəyyən olunmuş müddətdə təqdim edilmədikdə, bu Məcəllənin
67-ci maddəsinə müvafiq olaraq vergilər hesablanır.
- Bu Məcəllənin 15.1.13-cü maddəsinə əsasən vergi ödəyicisindən
xronometraj metodu ilə yeni müşahidə keçirilməsi barədə müraciət daxil olan
dövrədək, xronometraj metodu ilə sonuncu müşahidənin nəticələri vergilərin
hesablanması üçün əsas götürülə bilər.
-. Kameral vergi yoxlaması zamanı vergi orqanı bu Məcəllənin 37.3-cü və
37.4-ci maddələrində müəyyən edilmiş qaydalara riayət etmədikdə, vergi
ödəyicisinin səyyar vergi yoxlaması keçirilən zaman vergi orqanının təklifi
əsasında həmin yoxlamanın keçirildiyi vaxta qədər yol verdiyi və kameral
yoxlama zamanı müəyyən edilə bilən səhvləri (o cümlədən vergi məbləğlərinin
düzgün hesablanmaması, vergi məbləğlərinin azaldılması və sair) 30 gün
müddətində düzəltmək (aradan qaldırmaq) hüququ vardır və o, həmin müddət bitənədək,
yol verdiyi vergi qanunvericiliyinin pozulmasına görə (faizlərin ödənilməsi
istisna olmaqla) məsuliyyət daşımır. )
- Səyyar vergi yoxlaması vergi orqanının qərarına əsasən həyata
keçirilir.
Səyyar vergi yoxlaması növbəti və növbədənkənar ola bilər.
Növbəti səyyar vergi yoxlaması keçirildikdə, vergi orqanı tərəfindən
vergi ödəyicisinə vergi yoxlamasının başlanmasından azı 15 gün əvvəl yazılı
bildiriş göndərilir.
-. Vergi ödəyicisinə göndərilən bildirişdə vergi yoxlamasının əsası və
tarixi, habelə vergi ödəyicisinin və vergi orqanlarının hüquq və vəzifələri
göstərilməlidir.
Növbəti səyyar vergi yoxlaması ildə bir dəfədən çox olmayaraq keçirilir
və 30 gündən artıq davam edə bilməz. Müstəsna hallarda yuxarı vergi orqanının
qərarına müvafiq olaraq səyyar vergi yoxlamasının keçirilməsi müddəti 90 günə
qədər artırıla bilər.
Aşağıda göstərilən hallarda yuxarı vergi orqanının əsaslandırılmış
qərarına əsasən səyyar vergi yoxlamasının nəticələri üzrə aktın tərtibi müddəti
30 gündən çox olmayan müddətə uzadıla bilər:
- səyyar
vergi yoxlamasının obyektiv və dolğun keçirilməsi üçün zəruri olan
sənədlər, o cümlədən vergi orqanının sorğusuna cavab xarici ölkədən
alındıqda;
- nümunə
kimi götürülən əşyaların tədqiqi, səyyar vergi yoxlaması zamanı ekspertizanın
keçirilməsi və ya mütəxəssis tərəfindən rəy verilmə üçün müxtəlif bilik
sahələrindən istifadə etməklə aparıldıqda;
- səyyar
vergi yoxlaması ilə əlaqədar vergi orqanları tərəfindən göndərilən
sorğulara cavabların alınma müddətləri cavab göndərən şəxslər tərəfindən
pozulduqda.
- Növbədənkənar vergi yoxlaması vergi orqanları tərəfindən aşağıda
göstərilən hallarda keçirilə bilər:
- verginin hesablanması və ödənilməsi üçün zəruri olan vergi hesabatı
sənədləri müəyyən edilmiş müddətdə və bu barədə vergi orqanının
xəbərdarlığından sonra da təqdim edilmədikdə;
-. vergi yoxlamasının nəticələri üzrə tərtib edilmiş aktda dürüst
olmayan və (və ya) təhrif olunmuş məlumatlar aşkar edildikdə;
- ƏDV üzrə artıq ödənilmiş vergi, faiz və maliyyə sanksiyası digər
vergilərin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının ödənilməsi hesabına və ya
sonrakı öhdəliklər üzrə ödəmələrin hesabına aid edildikdə. Bu halda
növbədənkənar vergi yoxlaması yalnız vergi ödəyicisinin ƏDV-yə cəlb edilən
əməliyyatları üzrə aparıla bilər;
- artıq ödənilmiş vergilərin, faizlərin və maliyyə sanksiyalarının
qaytarılması barədə vergi ödəyicisinin ərizəsi daxil olduqda;
- vergi orqanının əldə etdiyi mənbəyi bəlli olan hər hansı məlumat
əsasında vergi ödəyicisinin gəlirlərininvə ya vergitutma
obyektinin gizlədildiyi (azaldıldığı) aşkar edildikdə,
- cinayət prosessual qanunvericiliyinə uyğun olaraq məhkəmənin və ya
hüquq-mühafizə orqanlarının vergi yoxlamalarının keçirilməsi barədə müvafiq
qərarı olduqda.
- Bu Məcəllənin 42.4-cü maddəsində göstərilən sənədlər həmin maddədə
göstərilən müddətdə təqdim edilmədikdə və ya dürüst olmayan, yaxud təhrif
olunmuş məlumatlar təqdim edildikdə;
- vergi ödəyicisi olan hüquqi şəxsin ləğv edilməsi, yenidən təşkil
edilməsi və ya fiziki şəxsin hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyətinə
xitam verilməsi barədə müraciəti olduqda.
- Səyyar vergi yoxlaması iş günü və vergi ödəyicisinin iş vaxtı ərzində
keçirilir.
- İnventarizasiya səyyar vergi yoxlaması zamanı aşağıda göstərilən
hallarda müvafiq icra hakimiyyəti orqanının əsaslandırılmış qərarı ilə
aparılır:
- vergi ödəyicisində sonuncu vergi yoxlaması zamanı vergi ödəyicisi
tərəfindən bilərəkdən hesabat sənədlərinin aparılmaması aşkar edildikdə;
-. vergi ödəyicisində sonuncu vergi yoxlaması zamanı vergi ödəyicisi
tərəfindən qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq hesabat
sənədlərinin aparılmaması aşkar edildikdə və bununla əlaqədar vergi orqanının
xəbərdarlığından sonra yol verilmiş dəqiqsizliklər aradan qaldırılmadıqda və
hesabat müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq aparılmadıqda;
- vergi ödəyicisində səyyar vergi yoxlaması
zamanı aksiz markaları ilə markalanmalı olan, ancaq markalanmamış mallar aşkar
edildikdə.
- Səyyar vergi yoxlaması zamanı inventarizasiyanın
aparılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Maddə 39. Səyyar vergi
yoxlamasının nəticələrinin rəsmiləşdirilməsi
-
Səyyar vergi yoxlamasının nəticələri üzrə vergi orqanlarının səlahiyyətli
vəzifəli şəxsləri tərəfindən müəyyən edilmiş formada vergi yoxlaması aktı
tərtib edilir və həmin şəxslər və yoxlanılan vergi ödəyicisinin rəhbəri (onu
əvəz edən şəxs) və ya fərdi sahibkar tərəfindən imzalanır. Vergi ödəyicisi
yoxlama aktında öz qeydlərini edə bilər, aktı imzalamaqdan imtina edə bilər və
bu barədə həmin aktda müvafiq qeyd aparılır.
-
Vergi yoxlaması aktında yoxlama zamanı aşkar olunmuş və sənədlərlə təsdiq
edilmiş vergi qanunvericiliyinin pozulması halları və həmin pozuntulara görə
məsuliyyət nəzərdə tutan bu Məcəllənin və digər qanunların konkret maddələri,
yaxud vergi qanunvericiliyinin pozulması hallarının olmaması göstərilməlidir.
-.
Vergi yoxlaması aktının forması və onun tərtib edilməsinə dair tələblər müvafiq
icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
-
Vergi yoxlaması aktının bir nüsxəsi vergi ödəyicisinə (onun səlahiyyətli
nümayəndəsinə) verilmə tarixini təsdiq edən üsulla aktın tərtib edildiyi
tarixdən sonra 5 gündən gec olmayaraq verilir və ya göndərilir.
-
Vergi ödəyicisi vergi yoxlaması aktı ilə və ya onun hər hansı bir hissəsi ilə
razılaşmadıqda vergi yoxlaması aktının verilməsi günündən 30 gün müddətində
müvafiq vergi orqanına aktı imzalamamasının səbəblərini izah edə, yaxud akta və
ya onun ayrı-ayrı hissələrinə öz etirazını yazılı surətdə bildirə bilər. Bu
halda vergi ödəyicisi yoxlama aktını imzalamamasını və ya etirazını ona öz
yazılı izahatını (etirazını) təsdiq edən sənədlərin surətini əlavə edərək vergi
orqanına təqdim etməyə hüququ vardır.
- Bu
Məcəllənin 39.5-ci maddəsində müəyyən edilən müddət bitdikdən sonra 15 gündən
çox olmayan müddətdə vergi orqanının rəhbəri (onun müavini) vergi ödəyicisindən
bu Məcəllə ilə müəyyən edilmiş qaydada götürülmüş, habelə vergi ödəyicisi
tərəfindən təqdim edilmiş sənədlərə və vergi yoxlaması aktına, vergi
qanunvericiliyinin pozulması hallarına və onların aradan qaldırılması və
müvafiq sanksiyaların (cərimələrin) tətbiq edilməsi məsələsinə baxır.
-
Vergi ödəyicisi tərəfindən vergi yoxlaması aktı üzrə yazılı izahatlar və ya
etirazlar təqdim edildikdə, yoxlamanın materialları vergi ödəyicisinin vəzifəli
şəxslərinin və ya fərdi sahibkarın və (və ya) onların nümayəndələrinin iştirakı
ilə baxılır.
Vergi orqanı vergi
yoxlamasının materiallarına baxılmanın yeri və vaxtı haqqında vergi ödəyicisinə
əvvəlcədən məlumat verir. Vergi ödəyicisi ona əvvəlcədən məlumat verilməsinə baxmayaraq,
üzrlü səbəb olmadan gəlməyibsə, yoxlamanın materiallarına, vergi ödəyicisi
tərəfindən təqdim edilən etirazlara, izahatlara, digər sənəd və materiallara
onun iştirakı olmadan baxılır.
Комментариев нет:
Отправить комментарий