Balaca dostum, iqtisadi fəaliyyətləri ayrıd edə bilərsən?

PUL QAZANMAQ ZƏKASINI NECƏ İNKİŞAF ETDİRMƏLİ

Zəkanın fərqli növlərinin  olduğunu  hamımız eşitmişik .  Sizcə pul qazana bilmək bir qabiliyyət ola bilərmi?

Bəli, qabiliyyətini istifadə etmədən pul qazanmaq şansı heç kimdə  ola  bilməz. Məsələn, bir həkim diplomu olduğu üçün deyil ,diaqnoz qoyub müalicə etmə qabiliyyəti olduğu üçün pul qazanır. Bir mühəndis diplomu olduğu  üçün deyil,  layihə yazıb və tətbiq edə bildiyi üçün pul qazanır. İnsanların diplomalarına deyil, qabiliyyətlərinə pul ödənilir. Diplom yalnız bir adamın hansısa qabiliyyətə sahib olduğunu sübut etmək üçün  bir vasitədir ki ,iş həyatına başlayarkən gərəkli olur ,davamı  isə  hər kəsin qabiliyyətlərindən asılıdır.

ELEKTRİK ENERJİSİNƏ QƏNAƏTİN İNCƏLİKLƏRİ - DƏRS NÜMUNƏSİ

ALT STANDART : resurslardan qənaətlə istifadə  üsullarını sadalayır.

 Motivasiya Yaşadığımız binalarda, evimizdə, məişətimizdə enerjidən düzgün və qənaətlə istifadə etməklə biz təbii sərvətlərin tükənməsinin, enerji israfçılığının və ekoloji problemlərin yaranmasının qarşısını ala, eyni zamanda onsuzda az olan evdəki büdcəmizi qoruyub pulumuza qənaət edə bilərik. Belə ki, hər kəs öz evində müəyyən qaydalara əməl edib enerjiyə maksimum qənaət etsə, bunun ümumilikdə böyük iqtisadi səmərəsi olar. 

Tədqiqat  sualı : Saysız-hesabsız  olan  bu  qənaət  üsullrıdan  hansını  bilirik ?

Yönləndirici ifadələr:  Lazımsız istifadə, Təmizlik, Pərdələr, Qənaətcil lampalar, Texnikanın yerləşdirilməsi,  Kondisionerlərin istifadəsi, Su qızdırıcıları,  Nəzarət və s.

EVDƏKİ ƏN ZƏHMƏTKEŞ TEXNİKA İLƏ QƏNAƏT-SOYUDUCU

Soyuducular və  A+++ Enerjiyə Qənaət

Müasir dövrdə geniş həcmli soyuduculardan sadə donduruculara qədər müxtəlif çeşidli soyuducular ağıllı saxlama və soyutma həlləri ilə təchiz olunur. Fasiləsiz olaraq çalışan souyducuların A+++ standartlı olması  yaşıl gələcəyin bir  hissəsi olmağa  və  ailə büdcəsinə qənaət etməyə hədəflənmişdir.   

Enerjiyə və resurslara qənaət etmək ehtiyacı heç zaman indi olduğundan daha vacib olmamışdır. Müasir  istehsalçılar ətraf mühit görüşü ilə A+++ və A++ enerji dərəcələrinə uyğun məhsullar təklif  edir.  Bəzi  markalarda A+++ soyuducusu eyni A məhsulu ilə müqayisədə 64%-ə qədər daha az enerji sərf edir. Eyni zamanda, A+++ məhsulu eyni A məhsulu ilə müqayisədə 40%-ə qədər daha az enerji sərf edilməsinə də rast gəlinir. Ərzaq tərkibindəki nəmin 20%-ni itirdikdə, artıq "təzə" adlandırıla bilməz. İki ayrıca soyutma sistemi sayəsində müasirNeoFrost Texnologiyası daha uzun müddətli təravətlilik üçün soyuducuda optimal rütubət səviyyəsini saxlayır (90%-ə qədər).NeoFrost Texnologiyası soyuducu və dondurucuda A+ enerji qənaəti ilə daha sabit və cəld soyutmaya nail olur. Müasir soyuducularda "Tətil Rejimi " sizə əlavə enerjiyə qənaət imkanı verir. Yalnız dondurucu hissəsi işləyir və beləliklə enerjiyə qənaət edilir. Təzə ərzaq hissəsi 15 °C və ya daha aşağı temperaturda saxlanır və pis qoxuların qarşısı alınır və enerjiyə qənaət edilir.

VERGI BƏYANNAMƏSİ NƏDİR, KİMLƏR VERGİ BƏYANNAMƏSİ ETMƏLİDİRLƏR?

ALT  STANDART : vergi haqındakı  biliklərini nümayiş etdirir

Vergi  bəyannaməsi  -  bu və ya digər vergi növü üzrə vergitutma obyekti olan vergi ödəyiciləri vergi öhdəliyini qanunvericilikdə göstərilən müddətdən gec olmayaraq vergi uçotunda olduqları vergi orqanına bəyan etməsidir. Bəyannamənin təqdimetmə (habelə verginin ödənilmə) müddətinin sonuncu günü qeyri iş gününə düşdüyü halda bəyannamə növbəti iş günü təqdim edilə bilər. Kimlər  vergi  bəyannaməsi  etməlidirlər ?Mövcud qanunvericiliyə əsasən müxtəlif vergi növləri üzrə vergi bəyannamələrini təqdim etməli olan şəxslər aşağıdakı kimi müəyyənləşdirilmişdir. 1.1. Gəlir vergisi üzrə Gəlir vergisi üzrə hesabat dövrü təqvim ilidir. Azərbaycan mənbəyindən gəlir əldə edən və ödəmə mənbəyində vergiyə cəlb olunmayan rezident və qeyri-rezident fiziki şəxslər, habelə Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda gəlir əldə edən Azərbaycan Respublikasının rezident fiziki şəxsləri hesabat ilindən sonrakı ilin mart ayının 31-dən gec olmayaraq qeydiyyatda olduqları vergi orqanına bəyannamə verirlər. Həmin vaxtadək illik gəlir üzrə son hesablama aparmaqla (hesabat ilində Vergi Məcəlləsinin 151-ci maddəsinə əsasən aparılan cari ödəmələr nəzərə alınmaqla) fiziki şəxslər gəlir vergisini dövlət büdcəsinə ödəyirlər. Gəlir vergisinin ödəyicisi Azərbaycan Respublikasında sahibkarlıq fəaliyyətini dayandırdıqda, vergi ilinin əvvəlindən sahibkarlıq fəaliyyətini dayandırdığı günə qədər olan dövrü əhatə edən gəlir vergisi bəyannaməsini 30 gün müddətində vergi orqanına verməlidir.

EVDƏKI "QƏNAƏT KEŞİKÇİSİ "

Alt  Standart : Mövcud  resurslardan (ərzaq, su, qaz, elektrik enerjisi) qənaətlə  istifadə  barədə  fikirlərini  ifadə edir
Şagirdlər, uşaqlar  öyrəndikləri qənaət  üsullarını  evdə tətbiq  etməyə,  böyüklərə  bildiklərini  nümayiş etdirməyə meyillidirlər. Onlara "QƏNAƏT  KEŞİKÇİSİ " statusunu  verin.Evdəki  maarifləndirmə  işləri  barədə  qeydlər  aparmalarını  və dərsdə  yoldaşları ilə  müzakirə  etmələrini istəyin.

                       

" OXU STRATEGİYALARI " - İŞ ÜSULU

Müasir  dövr  təhsil  prosesinin  nəinki    innovativ  təlim  metodları  əsasında  təşkil  etmək , ən  müasir çağırışlara  cavab  verən  forma  və  üsullarla  təhsilalanlara  gələcək  həyatda  lazım  olacaq  həyati vərdişləri  dərs  prosesində   aşılamağı  tələb  edir. 
Nəzərə  alsaq  ki ,  müasir  dünyada  baş  verən   ixtiyari  dəyişikliklərin  kökündə   iqtisadi  dəyişikliklər  dayanır,   orta  məktəb   dövründən  uşaq  və  yeniyetmələrə  pul,  gəlir,  xərc,  məsrəf,   qənaət,  ailə  büdcəsi,  dövlətimizin  gəlirləri.  milli sərvətlərimiz,  təbii  resurslardan  düzgün  istifadə  və   təkrar  istehsal  prosesi  və s.  bu kimi anlayışların   praktik  işlər  üzərində  öyrədilməsi   çox   böyük  önəm  kəsb  edir.
 İqtisadiyyat  və maliyyə  ilə  bağlı  dərs  mövzuları   adətən  təhsilalanlrın  ailədə ,  qonşuluqda.  dükanda,  nəqliyyatda  rastlaşdıqları  və  bəzən də  iştirakçıları  olduqları səhnələrdir.Bu  baxımdan  sizə dərslərinizdə  istifadə etməniz  üçün  çox  əlverişli olan,  metodik  baxımdan  təhsilalanlarda  bir çox  vərdişlərin aşılanmasına   xidmət  edən "Oxu  Strategiyaları " üsullarından  istifadə  etmənizi  israrla  tövsiyyə  edirəm.

ƏN YAXŞI AİLƏ QƏNAƏT EDƏN AİLƏDİR-BOYAT ÇÖRƏKDƏN 20 DADLI RESEPT

Nənəmiz həmişə bizə öyrədirdi ki, yerə düşən çörəyi öpüb gözümüzün üstünə qoyaq. Çörək bərəkətdir və o bərəkət ayaq altına düşdüyü üçün bir gün bizi cəzalandırar; gözümüzü kor edər, özü isə çıxıb gedər. Çörək müqəddəsdir və onu ayaq altına qoyanın cəzası ağır olar. Uşaq dövrlərimiz çörəyi uca tutmağın vacibiliyi ilə bağlı nağıl və əhvalatları dinləməklə keçib. Vaxtilə öpdüyümüz, müqəddəs bildiyimiz çörək indi zibilə atılır. 
Paytaxtın müxtəlif yerlərində qurumuş çörək, lavaş, bulka, peçenye, eləcə də digər çörək və un məmulatlarına, həmçinin onların qırıntılarına tez-tez rast gəlmək olar. Orta hesabla hər bir zibil qutusuna gün ərzində təxminən 10-15 kiloqram çörək və un məmulatları, eləcə də onların qırıntıları atılır. Təkcə paytaxt sakinləri gün ərzində tonlarla çörəyi zibil qutularına atırlar. Bu sıraya şadlıq evlərini də əlavə etsək, vəziyyətin daha acınacaqlı olduğu görünər. İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov qonşu ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanın ərzaq məhsullarına ən az qənaət edən ölkələrdən biri olduğunu bildirib: "Amma çörəyə qənaət dolayısı ilə ölkəmizdə taxıl ehtiyatını artıra, xaricdən taxıl idxalını isə azalda bilər. Ailədə qənaət ən vacib məsələlərdən biridir. Ərzağa qənaət ailələrin büdcəsinə olduqca müsbət təsir göstərir. Ölkəmizdə çörəyə az qənaət olunmasının səbəblərindən biri də onu uzun müddət saxlamağın mümkün olmamasıdır. Çünki çörəyin keyfiyyətində problemlər var. Bir-iki gündən çox saxlayan kimi istifadəyə yararsız olur. ABŞ-ın nə qədər inkişaf etməsinə baxmayaraq, burada ailələrdə ciddi qənaət ənənəsi formalaşıb. Belə bir ənənə ölkəmizdə də formalaşmalıdır. Təəssüf ki, bunun əksini görürük".

 TƏKLİF  EDİRƏM Kİ  ,MƏHZ   ŞAGİRDLƏRƏ   MƏKTƏBLƏRDƏ  TEXNOLOGİYA DƏRSLƏRİNDƏ  BOYAT  ÇÖRƏKDƏN  QƏNAƏT   MƏQSƏDİLə  DADLI  YEMƏKLƏR RESEPTLƏRİ   ÖYRƏDİLSİN!
Əminəm ki ,sadə ,hazırlanması rahat bu reseptləri öyrənən şagirdlər öz evlərində valideynləedən boyat çörəyin qənaətini ,düzgün istifadəsini tələb edəcək. Hər evdə məhz uşaqlar çörək qənaətinin keşiyində olacaqlar. 
Beləliklə, boyat  çörəkdən  20 növ  yemek  reseptini sınayın ,qənaət edin ,ailə büdcəsini düzgün planlaşdırın.

1-Çörək qovurması Boyat çörək tikələr halında doğranır. Tavada qızdırılmış yağda qovrulur. Çörəklər qovrularkən, 1 çay stəkanı soyuq su üzərinə tökülür. Yaxşıca qarışdırıldıqdan sonra qazanın qapağı bağlanılıb, 5 dəqiqə bişirilir. 2. Papara Boyat çörəklər çuxur bir qaba dordkünc formasinda doğranır. Halqa- halqa doğranmış soğan, kərə yağı və ya zeytun yağında qovrulur. Ardından duz və su əlavə olunub qaynadılır. Üzərinə holland  pendiri tökülür. Bir müddət ılımaya buraxıldıqdan sonra çuxur qabdakı  çörəklərin üzərinə tökülür.

AİLƏ BÜDCƏSİNDƏ "KUZƏ" ÜSULU.

Bəzən, eyni iş yerində çalışan və eyni məvacibi  alan şəxslərin ailələri müxtəlif cür dolanır. Belə ki, birinci şəxsin maaşı ay sonuna güclə çatdığı, bəzən borca düşdüyü halda, ikinci şəxs nəinki bu maaşla dolanır, hətta gələn ay üçün  ehtiyat pul da saxlayır. Bəs bu necə olur? Ailə büdcəniz üçün ən sınanmış yollardan biri olan "kuzə üsulu" nu sizə təqdim edirəm.  Bunun üçün xərcləmək istədiyiniz pulu altı kuzəyə bölmək kifayətdir. Hər bir kuzə həyatın müəyyən sferası üçün nəzərdə tutulub. Beləliklə, siz planlaşdırdığınızdan artıq pul xərcləməyəcəksiniz.

1-ci kuzə: Ən vaciblər üçün (büdcənizin 55 faizi)

Burada olan pullar gündəlik, kommunal xərclər, həmçinin kirayə, nəqliyyat, vergi  və ərzaq məhsulları üçündür.

2-ci kuzə: əyləncə ( büdcənizin 10 faizi)

Büdcənizin bu hissəsini gec-gec alınan şeylər və nadir hallarda edilən işlər üçündür. Məsələn, Siz xoşunuza gələn bir rəsm əsərini ala, yaxud şənbə-bazar günləri bir yerə istirahətə yollana bilərsiniz. Ümumiyyətlə ürəyiniz necə istəyir elə də xərcləyin.